Inkomenszekerheid bieden

UWV verzorgt de uitvoering van de werknemersverzekeringen. Voor een aantal belangrijke wetten hebben we met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) afspraken over de termijn waarbinnen we de (eerste) betaling moeten doen.

Uitkeringsvolumes

In 2021 kenden we bijna 940.000 nieuwe uitkeringen toe, 9% minder dan in 2020.

Tabel Nieuwe uitkeringen

• *Dit cijfer is aangepast in verband met de wet Vereenvoudiging Wajong. In ons jaarverslag 2020 is een overstap van de oude Wajong naar de Wajong_2010 geteld als een toekenning voor de Wajong_2010. In dit jaarverslag, waarin geen onderscheid meer wordt gemaakt tussen de verschillende Wajong-regelingen, zijn deze overstappen niet als toekenning geteld.
• **Het cijfer voor de Ziektewet voor 2020 is herrekend.

We beëindigden bijna 1,1 miljoen uitkeringen, een kleine 9% meer dan in 2020.

Tabel Beëindigde uitkeringen

Eind 2021 ontvingen bijna 1,2 miljoen mensen gedurende kortere of langere tijd een uitkering van ons. We keerden in 2021 een bedrag van in totaal € 21,3 miljard uit.

Tabel Lopende uitkeringen

WW

We handelden in 2021 40% minder WW-aanvragen af dan in 2020 (381.100 tegenover 633.600). Daarvan wezen we er 23% (88.600) af tegenover 24% (154.500) in 2020. 7.400 mensen kregen (tijdelijk) geen WW‑uitkering omdat ze een maatregel kregen opgelegd, vrijwel altijd omdat ze verwijtbaar werkloos waren. Doordat het aantal toekenningen fors lager was dan in 2020 en ook lager dan het aantal beëindigde uitkeringen, is het aantal lopende WW‑uitkeringen eind 2021 33% lager dan eind 2020. De NOW-regelingen hebben ongetwijfeld aan deze ontwikkelingen bijgedragen, evenals de krappe arbeidsmarkt.

Ziektewet

Er is in 2021 ongeveer evenveel beroep op de Ziektewet gedaan als in 2020. Er waren enerzijds iets meer zieke WW‑gerechtigden en vrouwen die na hun zwangerschaps- en bevallingsverlof ziek waren. Anderzijds daalde het aantal zieke eindedienstverbanders. Het aantal toekenningen was hoger dan in 2020. Vooral het aantal toekenningen aan zieke uitzendkrachten steeg.

WIA en WAO

We handelden 68.000 WIA-aanvragen af, 9% meer dan in 2020 (62.500). Van de aanvragen hebben we er 22.100 (32,5%) afgewezen; in 2020 waren het er 19.800 (31,8%). Meestal ging het om mensen die minder dan 35% arbeidsongeschikt werden bevonden of wel geschikt bleken voor het eigen werk. Het aantal nieuwe uitkeringen was 11% hoger dan in 2020. Deze toename wordt veroorzaakt doordat er meer voorschotten voor WGA‑uitkeringen zijn toegekend, omdat de sociaal-medische beoordeling niet binnen de geldende termijn kon worden afgerond – zie ook hieronder onder het kopje Tijdigheid. Deze voorschotten worden meegeteld als nieuwe uitkeringen. Bij de definitieve beoordeling wordt gemiddeld circa 25% van die aanvragen alsnog afgewezen, de WGA‑uitkering telt dan weer mee als beëindigd. Het aantal lopende WIA‑uitkeringen steeg in 2021 verder met 23.600 (6,8%) ten opzichte van eind december 2020. Andersom neemt het aantal lopende uitkeringen voor de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO), de voorloper van de WIA, in ongeveer hetzelfde tempo af. Eind 2021 was het aantal WAO‑uitkeringen 20.100 (9,4%) lager dan eind 2020.

Wajong

De Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (Wajong_2015, ingegaan op 1 januari 2015) is alleen nog toegankelijk voor jonggehandicapten die duurzaam geen arbeidsvermogen hebben. We handelden 9.100 aanvragen af voor een Wajong_2015-uitkering, iets minder dan in 2020 (9.300). Hiervan werden er 4.600 (51%) afgewezen, omdat de aanvrager niet duurzaam volledig arbeidsongeschikt werd bevonden (in 2020: 5.200, 56%). Het totale aantal Wajong‑uitkeringen is in 2021 vrijwel gelijk gebleven aan 2020.

Tijdigheid

Een van onze kerntaken is dat we de juiste uitkering op tijd betalen. Over de tijdigheid van de eerste betaling maken we ieder jaar afspraken met het ministerie van SZW.

Tabel Tijdige eerste betaling

WIA-claimbeoordelingen moeten binnen acht weken na ontvangst van de aanvraag zijn afgerond. De tijdigheid van de claimbeoordelingen staat door verschillende oorzaken onder druk (zie ook deel 1 van dit jaarverslag, paragraaf Sociaal‑medische dienstverlening).

• In 2019 is de pensioenleeftijd verhoogd naar 66 jaar en 4 maanden waardoor er meer 60‑plussers aan het werk zijn, de groep met de grootste kans op arbeidsongeschiktheid. Twee jaar later zien we dit terug in de cijfers. De WIA kan immers pas na twee jaar ziekte worden aangevraagd

• De coronamaatregelen, en de uitgestelde medische zorg die hieruit voortkomt, vormen een belemmering voor de re‑integratie van zieken tijdens de eerste twee jaar van hun ziekte.

• Vanwege de coronamaatregelen konden onze verzekeringsartsen in 2021 onvoldoende onderzoek doen. Face‑to‑facecontact en lichamelijk onderzoek waren immers slechts in beperkte mate mogelijk. Daardoor werden beoordelingen uitgesteld met als gevolg dat de behandeling van de WIA‑aanvragen niet binnen de wettelijke termijn van acht weken kon worden afgerond. In dat geval wordt aan de aanvragers een voorschot uitgekeerd. Deze voorschotten worden meegeteld in de WIA-instroom.

Er zijn ook minder Wajong-claimbeoordelingen binnen de geldende termijn afgerond. Hierdoor is ook de tijdigheid voor de eerste betaling van Wajong-uitkeringen afgenomen. De Wajong-beoordeling wordt volgens een andere methode gedaan dan bijvoorbeeld de WIA-beoordeling. Een Wajong-beoordeling vereist specifieke kennis van de beoordelaars en wordt daarom door een beperkt aantal professionals uitgevoerd. Als gevolg van prioritering is op sommige kantoren een beroep gedaan op deze beperkte groep om capaciteit vrij te maken voor de WIA‑claimbeoordelingen. Anders dan bij een WIA-aanvraag is er bij de Wajong geen sprake van een voorschot bij een te late beoordeling. Reden hiervoor is dat het afwijzingspercentage bij een Wajong-aanvraag hoog is en we deze kwetsbare groep cliënten niet met een latere terugvordering willen confronteren. De tijdigheid van de beschikkingen en betalingen voor de Wajong heeft nadrukkelijk onze aandacht (zie deel 1 van dit jaarverslag, paragraaf Sociaal‑medische dienstverlening, onder het kopje Afname tijdigheid eerste betaling Wajong).