De maatregelen die de overheid sinds de uitbraak van het coronavirus heeft genomen om de verspreiding van het coronavirus te beperken, hadden in 2021 grote gevolgen voor de samenleving en de economie. En dus ook voor het werk van UWV. De uitvoering van de in 2020 ingevoerde tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW) legde ook dit jaar een groot beslag op de capaciteit van UWV. We handelden dit jaar niet alleen voorschotaanvragen voor nieuwe aanvraagperiodes af, maar verrichtten ook werkzaamheden voor de vaststelling van de definitieve subsidiebedragen van eerdere NOW‑aanvraagperiodes. Onze kantoren waren in 2021 als gevolg van de lockdowns nog steeds beperkt geopend.
De Nederlandse economie heeft zich snel en krachtig hersteld uit de recessie in 2020 als gevolg van de coronacrisis. De spanning op de arbeidsmarkt is verder toegenomen. De UWV‑spanningsindicator geeft aan dat inmiddels voor de meeste beroepsgroepen de arbeidsmarkt krap of zeer krap is. Omdat er te weinig kandidaten zijn, is het voor werkgevers dus (zeer) moeilijk openstaande vacatures voor deze beroepsgroepen te vervullen. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) telde in het derde kwartaal van 2021 een recordaantal nieuwe vacatures, terwijl de werkloosheid verder afnam. Het aantal faillissementen is historisch laag en de eerder verwachte hoge WW‑volumes zijn uitgebleven dankzij de dempende werking van de NOW en het snelle en krachtige herstel van de Nederlandse economie. Het aantal ontslagaanvragen is in 2021 beperkt gebleven, maar aan het eind van het jaar was het aantal weer vergelijkbaar met dat van voor de coronacrisis. In 2021 ontvingen we 15.900 ontslagaanvragen, de helft minder dan in 2020. Het aantal WW‑uitkeringen daalde sinds februari 2021. Eind 2021 verstrekten we 191.800 WW‑uitkeringen. Dat is 33% minder dan eind 2020. Het aantal WW‑uitkeringen is nog steeds lager dan voor de coronacrisis.
De NOW
In 2021 konden werkgevers gedurende vier aanvraagperiodes een voorschotaanvraag indienen (voor de NOW 3.2, NOW 3.3, NOW 4 en NOW 5). Het kabinet kondigde eind november de NOW 5 (de zevende aanvraagperiode, voor de maanden november en december 2021) aan en half december de NOW 6 (achtste aanvraagperiode, voor de maanden januari tot en met maart 2022). Het is ons gelukt om het loket voor de NOW 5 op 13 december te openen, zodat werkgevers een aanvraag konden indienen vóór of rond de laatste salarisronde van het jaar. Het loket is gesloten op 31 januari 2022. Het loket voor de NOW 6 is op 14 februari 2022 geopend.
Naast de afhandeling van de voorschotaanvragen verrichtten we werkzaamheden voor de vaststelling van de definitieve subsidiebedragen van eerdere NOW‑aanvraagperiodes. De definitieve vaststelling van de subsidiebedragen is een inhoudelijk complex traject met veel uitzonderingssituaties. De optelsom aan regelingen maakt het niet eenvoudiger. Er is een risico dat in bepaalde situaties bij de vaststelling omzet- en loonsomgegevens niet consistent worden beoordeeld. Om dit te voorkomen, bespreken UWV en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) deze gevallen. De definitieve vaststelling van de subsidiebedragen vergt uiterste precisie en alertheid; daarbij maken we ook gebruik van geavanceerde technieken om inzicht te krijgen in de data.
Het loket waar werkgevers hun aanvraag voor de vaststelling van de NOW 1 konden indienen, is per 1 november 2021 gesloten. We hebben in 2020 voor de NOW 1 in totaal 139.500 voorschotten verstrekt. Voor de meeste daarvan dienden werkgevers tijdig een vaststellingsaanvraag in. Een klein deel van de werkgevers heeft gebruikgemaakt van de mogelijkheid om uitstel aan te vragen voor het aanleveren van de vereiste (accountants- en/of derden)verklaring. Zij hebben hiervoor tot 20 april 2022 de tijd gekregen. De werkgevers die niet tijdig (vóór 1 november 2021) een vaststellingsaanvraag hadden ingediend, hebben we in de eerste week van november 2021 een formele herinneringsbrief gestuurd, waarmee zij tot en met 9 januari 2022 de tijd kregen om deze aanvraag alsnog in te dienen of om uitstel aan te vragen. Bij de bijna 5.400 werkgevers die ook op deze datum nog niets van zich hadden laten horen, hebben we de NOW‑subsidie op nihil gesteld en het gehele voorschot teruggevorderd. In 2021 hebben we ook de loketten geopend voor de subsidievaststelling voor de NOW 2 en de NOW 3.1 en op 31 januari 2022 voor de NOW 3.2 en de NOW 3.3. We blijven werkgevers op allerlei manieren erop attenderen dát ze een vaststelling moeten aanvragen. In de praktijk blijkt dat een aanzienlijk deel van de werkgevers het ontvangen voorschot geheel of gedeeltelijk moet terugbetalen. We hanteren een zeer ruim coulancebeleid, maar het geld moet uiteindelijk wel worden terugbetaald.
Beperkt face-to-facecontact
Onze kantoren waren een groot deel van 2021 als gevolg van de lockdowns nog steeds beperkt geopend. Verreweg de meeste gesprekken met cliënten vonden telefonisch plaats of via beeldbellen. In bepaalde gevallen was er wel ruimte voor face‑to‑facedienstverlening. De grootste prioriteit hadden daarbij mensen uit kwetsbare groepen en mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Ook de meeste sociaal‑medische beoordelingen vonden nog steeds op afstand plaats. Wanneer er naar het oordeel van de verzekeringsarts een fysieke beoordeling of face‑to‑facecontact noodzakelijk is, werd de cliënt wel uitgenodigd voor een afspraak op een UWV‑locatie.