UWV heeft geen raad van toezicht of raad van advies. UWV kent wel een aantal advies- en controleorganen: het Audit Advies Commissie, de medezeggenschapsorganen, de interne accountantsdienst en een externe accountant.
Audit Advies Commissie
De raad van bestuur wordt ondersteund door een vaste commissie. Deze Audit Advies Commissie heeft een toezichthoudende en een adviserende rol. Van de Audit Advies Commissie wordt een kritische en onafhankelijke blik gevraagd op de bedrijfsprocessen, het risicomanagement en de informatiestromen van UWV. Wanneer daarvoor aanleiding is, worden adviezen schriftelijk door de commissie uitgewerkt. UWV weegt de adviezen van de Audit Advies Commissie mee in zijn interne besluitvorming. De Audit Advies Commissie evalueert jaarlijks haar rol en de invulling daarvan in het afgelopen jaar.
Samenstelling van de Audit Advies Commissie UWV
De Audit Advies Commissie bestaat uit externe deskundigen met brede ervaring. Dit waren in 2021 de heer J. van der Vlist (voorzitter), mevrouw M.C.C. Bekker, mevrouw A.C.W. Sneller, de heer F.J. van der Ent en de heer J.H. Ouwehand. Deze laatste heeft ook zitting in het Audit Committee SZW en vormt hiermee de verbindende schakel tussen beide organen. De voorzitter heeft periodiek overleg met de plaatsvervangend secretaris‑generaal van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), die in het besturingsmodel de rol van eigenaar van UWV vervult. De voorzitter van de raad van bestuur en de directeuren van de bedrijfsonderdelen Accountantsdienst en Financieel Economische Zaken wonen de bijeenkomsten van de Audit Advies Commissie bij.
Vergoeding Audit Advies Commissie
Voor de vergoeding van de voorzitter en de leden van de Audit Advies Commissie volgt UWV de regels van de Wet normering topinkomens (WNT), de Wet vergoedingen adviescolleges en commissies en het Besluit vergoedingen adviescolleges en commissies.
Bijeenkomsten 2021
De Audit Advies Commissie heeft naast de jaarlijkse evaluatiebijeenkomst in 2021 acht keer vergaderd. In de bijeenkomsten is onder andere het UWV Jaarverslag 2020 besproken met de daarbij behorende managementletter. Tegelijkertijd is er vooruitgekeken naar het Jaarplan UWV 2022, het UWV Informatieplan en het Auditplan 2022. Naast deze reguliere onderwerpen is in overleg aan verschillende specifieke thema’s aandacht geschonken. Zo zijn de UWV Strategie 2021–2025 en het daarbij ondersteunende en vernieuwde besturingsmodel uitgebreid besproken. Ook de thema’s IB&P‑governance, het ethisch kompas en integriteit zijn onderwerp van gesprek geweest in de vergaderingen. Verder zijn de onrechtmatige verlengingen van contracten en de agenda van de toekomst van de divisie Sociaal Medische Zaken uitvoerig besproken. Tot slot is in de vergaderingen in 2021 specifiek aandacht besteed aan de effecten van de coronacrisis op de dienstverlening van UWV en aan het versterken van risicomanagement.
Bevindingen
2021 was een jaar waarin UWV opnieuw diverse NOW-regelingen heeft uitgevoerd. Daarnaast heeft UWV verbeteringen doorgevoerd op het vlak van (strategisch) risicomanagement en heeft de raad van bestuur een ambitieuze strategische agenda voor de periode 2021–2025 vastgesteld waarvan de Audit Advies Commissie de richting onderschrijft. Er gaat naar de mening van de Audit Advies Commissie veel goed bij UWV. Zorgen zijn er over de omvang en maakbaarheid van het UWV Informatieplan en de achterstanden bij het bedrijfsonderdeel Sociaal Medische Zaken. Naast de vernieuwing gericht op klantreizen en meer maatwerk in de dienstverlening vergen deze thema’s de aandacht om via vernieuwing de basis beter op orde te brengen.
De voorzitter van de Audit Advies Commissie onderhoudt een transparante relatie met de plaatsvervangend secretaris‑generaal van het ministerie van SZW en ervaart een verbeterde professionele relatie tussen UWV en SZW.
In het voorjaar van 2021 heeft de Audit Advies Commissie, samen met de raad van bestuur, de werking van de Audit Advies Commissie geëvalueerd. Een belangrijke uitkomst van de evaluatie was dat het verschil tussen de toezichtrol en de adviesrol onvoldoende scherp werd toegepast bij de bespreking van thema’s. Bij de agendering van de verschillende thema’s is dit onderscheid nadien verduidelijkt. Dit heeft er onder meer toe geleid dat de raad van bestuur bij adviesthema’s, zoals de meerjarenstrategie en het besturingsmodel, dilemma’s agendeerde waarover in een open dialoog met de Audit Advies Commissie van gedachten is gewisseld. Op andere thema’s als risicomanagement, compliance en vraagstukken rond ICT lag het accent meer op de toezichtrol en op een informatieplicht van de raad van bestuur aan de Audit Advies Commissie. Deze werkwijze heeft geleid tot een effectiever samenspel.
Intern en openbaar accountant
UWV beschikt over een interne accountantsdienst die onafhankelijk is gepositioneerd en rechtstreeks ressorteert onder de raad van bestuur. De Accountantsdienst beoordeelt de interne beheersmaatregelen en de bedrijfsvoering van UWV, inclusief de rechtmatigheid van het handelen van de organisatie. De Accountantsdienst legt de resultaten van de onderzoeken voor aan het verantwoordelijke management en aan de raad van bestuur. Ieder kwartaal maakt de Accountantsdienst een samenvattende rapportage voor de raad van bestuur over de interne audits en de wettelijke en overige verplichte controles. De Accountantsdienst controleert voor de minister van SZW de jaarrekening van UWV en geeft hierbij een controleverklaring af. Ook geeft de Accountantsdienst een verklaring van getrouwheid af bij de verantwoording over de gegevensverwerking en de gegevensuitwisseling via de gemeenschappelijke elektronische voorzieningen SUWI.
De Accountantsdienst verricht zijn werkzaamheden conform de vereisten vanuit de beroepsorganisaties (NBA, NOREA, IIA). Dit wordt periodiek getoetst via de Kwaliteitstoets Overheidsauditors. Daarnaast verricht de Auditdienst Rijk een periodieke review conform het toezichtbeleid van SZW.
PricewaterhouseCoopers geeft als openbaar accountant van UWV een verklaring inzake de getrouwheid af bij de jaarrekening in de publieksversie van het jaarverslag. Naar aanleiding van de controle van de jaarrekening brengt de openbaar accountant een accountantsverslag met de relevante bevindingen uit aan de raad van bestuur van UWV.
Medezeggenschap
De ondernemingsraad houdt zich bezig met de beleidsmatige en strategische koers van UWV en spreekt met de raad van bestuur over de manier waarop politieke besluiten en maatschappelijke ontwikkelingen worden opgepakt. In die hoedanigheid heeft de ondernemingsraad input geleverd voor de herijking van de strategie en het dienstverleningsconcept van UWV voor de komende jaren. De relatie tussen bestuurder en de ondernemingsraad is gebaseerd op goede, transparante en nauwe samenwerking. De ondernemingsraad krijgt de informatie en de documenten die de raad nodig heeft om zijn taken juist, tijdig en correct te kunnen uitvoeren. Minimaal een keer per maand vindt het formele overleg plaats tussen ondernemingsraad en bestuurder. Tussentijds vindt over verschillende thema’s overleg plaats. Datzelfde geldt voor het overleg dat onderdeelscommissies hebben met de divisiedirecteuren. Bestuurder en ondernemingsraad zijn samen begonnen om via het dialoogmodel toekomstige advies- en instemmingstrajecten een andere vorm te geven. Daarbij wordt gestreefd naar een interactievere samenwerking waarbij de ondernemingsraad in een vroegtijdig stadium wordt betrokken bij de beoogde besluitvorming.
Vanwege de coronacrisis zijn de ontwikkelingen rond thuiswerken, met de effecten daarvan op de medewerkers, onderwerp van gesprek. Daarnaast is in 2021 veel tijd besteed aan twee grote onderwerpen: de ICT‑professionalisering en de herinrichting van de Ziektewet-arbodienstverlening. Met de ICT‑professionalisering wil UWV een efficiënte, effectieve en wendbare ICT-organisatie realiseren. De overstap naar de nieuwe organisatie is per 1 januari 2022 gemaakt. Verschillende inhoudelijke onderwerpen die hierbij spelen zijn de komende periode nog onderwerp van gesprek. In 2019 heeft UWV een nieuwe werkwijze in gebruik genomen voor de Ziektewet‑arbodienstverlening. In 2021 is nader onderzoek gedaan naar het gekozen model en de uitwerking daarvan; dit onderzoek loopt door in 2022.
In 2021 heeft de ondernemingsraad ingestemd met de introductie van interne vertrouwenspersonen (zie ook deel 1 van dit jaarverslag, paragraaf Goed toegeruste medewerkers, onder het kopje Houding). Daarnaast is met de ondernemingsraad overeenstemming bereikt over de inzet van de arbodienstverlening op basis van het eigen regiemodel. Daarbij zijn leidinggevende en medewerker gezamenlijk verantwoordelijk voor het verzuim; de bedrijfsarts fungeert als adviseur voor beiden. De ondernemingsraad is ook betrokken bij de totstandkoming van de privacyverklaring, de opvolger van de privacyregeling personeelsgegevens. De gesprekken over de toepassing van screening binnen UWV zijn nog gaande.
Organisatie UWV
De UWV-organisatie is opgebouwd uit verschillende divisies, lijn- en stafdirectoraten. Divisies zijn onder andere Werkbedrijf, Uitkeren en Sociaal Medische Zaken. De divisie Werkbedrijf houdt zich bezig met arbeidsbemiddeling en re‑integratie. De divisie Uitkeren zorgt ervoor dat uitkeringsgerechtigden hun uitkering ontvangen. Daarnaast is Uitkeren verantwoordelijk voor een inkomende geldstroom via invorderingen van boetes, rentevorderingen, onterecht uitbetaalde uitkeringen, beslag op derden en verhaal bij faillissementen. De divisie Sociaal Medische Zaken beoordeelt tot welke werkzaamheden iemand nog wél in staat is, rekening houdend met de specifieke mogelijkheden en situatie van de cliënt.
Besluitvorming vindt op verschillende niveaus plaats. Op het hoogste niveau stelt de raad van bestuur de missie, ambities, strategie en waarden en normen van UWV vast. Daarnaast nemen de leden van de raad van bestuur besluiten binnen de centrale kaders van de bedrijfsvoering en over alle onderwerpen die voor een klantvriendelijke, doelmatige en rechtmatige uitvoering van de socialeverzekeringswetten noodzakelijk zijn. De raad van bestuur legt over de prestaties van UWV verantwoording af aan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). De samenstelling van de raad van bestuur is opgenomen in paragraaf Raad van bestuur.