We bieden onze op werk gerichte dienstverlening aan in alle 35 arbeidsmarktregio’s. Dat doen we in toenemende mate samen met onze partners in de regionale mobiliteitsteams, in de regionale Werkgeversservicepunten en in de Leerwerkloketten. De focus ligt daarbij op ondersteuning bij de vervulling van moeilijk vervulbare vacatures en de overstap naar kansrijke beroepen. Zo willen we bijdragen om de krapte op de arbeidsmarkt op te lossen.
Regionale mobiliteitsteams
In 2021 zijn regionale mobiliteitsteams gevormd om mensen die als gevolg van de coronacrisis hun baan kwijtraken van werk naar werk te begeleiden en werkloosheid zo veel mogelijk te voorkomen. Eind 2021 waren in alle 35 arbeidsmarktregio’s zulke teams gestart. Hierin werken gemeenten, sociale partners en UWV nauw samen met uitzendbureaus, Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB), onderwijsorganisaties, Werkgeversservicepunten en Leerwerkloketten. Deze partijen kunnen voor alle werkzoekenden die zich bij hen melden gebruikmaken van elkaars dienstverlening. Zo kan een arrangement op maat worden samengesteld om werkloosheid te voorkomen of om het verblijf in een uitkeringssituatie zo kort mogelijk te houden. UWV biedt niet alleen zijn online dienstverlening en de dienstverlening door UWV‑adviseurs aan, de teams kunnen ook gebruikmaken van de contracten voor de dienstverlening die UWV voor zijn eigen werkzoekenden inkoopt. We hebben onze inkoopcontracten daarop aangepast. Welke dienstverlening kan worden ingezet, is opgenomen in de zogenoemde landelijke menukaart die onderdeel is van de Tijdelijke regeling aanvullende crisisdienstverlening COVID‑19. Het gaat onder andere om op maat inzetbare activiteiten als arbeidsmarktoriëntatie, sollicitatietraining en jobhunting. De menukaart vermeldt ook het maximaal te declareren bedrag per activiteit. Voor de inkoop van deze zogeheten ontschotte dienstverlening door de regionale mobiliteitsteams in 2021 en 2022 is in totaal € 80 miljoen beschikbaar voor de deelnemende partijen. In afwachting van landelijk beleid benutten we de komende periode om van de regionale mobiliteitsteams te leren, zodat we samen met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en onze partners de brede arbeidsdienstverlening verder vorm kunnen geven.
Versterken werkgeversdienstverlening
De 35 regionale Werkgeversservicepunten vormen steeds meer één herkenbaar gezamenlijk publiek aanspreekpunt voor werkgevers. Ze zijn ook de verbindende schakel tussen de regionale mobiliteitsteams en de werkgevers in de arbeidsmarktregio. De adviseurs op de Werkgeversservicepunten ondersteunen werkgevers bij hun arbeidsmarktvraagstukken en bij het vinden, behouden of naar ander werk bemiddelen van personeel. Dankzij hun nauwe contacten met werkgevers kunnen ze ook baankansen identificeren voor werkzoekenden die zich bij de regionale mobiliteitsteams melden. Werkgevers waarderen de service van de Werkgeversservicepunten met gemiddeld 7,4 en zeven van de tien werkgevers weten het Werkgeversservicepunt te vinden voor werving en selectie.
Het ministerie van SZW kende extra middelen aan UWV toe om in 2021 de werkgeversdienstverlening te versterken met 105 extra fte’s. Over heel 2021 registreerden we afspraken met 31.025 werkgevers, 106% van onze doelstelling van 29.250 afspraken (in 2020 waren er zulke afspraken met 24.000 werkgevers). Daarnaast hebben we met het ministerie afgesproken dat we de extra middelen inzetten om het aantal vacaturevervullingen voor mensen met een WW-, WIA- of Wajong‑uitkering te verhogen van 16.000 naar 20.000 op jaarbasis. Eind 2021 zijn voor deze groep in totaal 16.129 vacatures vervuld, 81% van de ambitie. Dit is voornamelijk te verklaren door de kwalitatieve mismatch tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Indien we ook de vacaturebemiddelingen meetellen die we hebben gedaan voor niet‑uitkeringsgerechtigden en voor mensen die onder verantwoordelijkheid van gemeenten vallen omdat ze een Wet werk en bijstand (Wwb)‑uitkering ontvangen, dan is het beeld gunstiger. Voor deze doelgroepen konden we 13.083 vacatures vervullen in 2021. Daarmee komt het totaalaantal actief door UWV bij werkgevers vervulde vacatures uit op 29.212.
Meer focus op skills en overstappen
Nederland kampt met een tekort aan personeel. 28% van de ondernemers geeft aan dat zij belemmeringen in hun bedrijfsvoering ervaren vanwege personeelstekorten. De kans is groot dat de meeste sectoren de komende jaren last blijven houden van de krapte. Tegelijkertijd is er in bepaalde sectoren en beroepsgroepen sprake van krimp. Het gevolg is dat voor een deel van de werkenden op het moment dat zij hun baan verliezen, werkzekerheid geen gegeven is.
Skills steeds belangrijker
Personeel zoeken op basis van skills (vakvaardigheden en gedragsvaardigheden) kan een grote bijdrage leveren om de krapte op de arbeidsmarkt op te lossen. Wanneer duidelijk is welke skills er nodig zijn voor de uitoefening van een beroep, kan je zoeken naar mensen die over die skills beschikken. En wanneer er geen perfecte match is, is zichtbaar wat er nodig is om ontbrekende skills via om- of bijscholing alsnog te ontwikkelen. UWV ontwikkelt samen met het CBS de skillsontologie CompetentNL, een gemeenschappelijke taal die beroepen en opleidingen specificeert in skills. Samen met het CBS, TNO en het CPB werken we aan ondersteunende kunstmatige‑intelligentietechniek om de standaard te verrijken en actueel te houden. Met SBB brengen we voor het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) in kaart welke opleiding nodig is voor het verkrijgen van de juiste (nog ontbrekende) skills bij de stap naar (ander) werk. Er is hard gewerkt om de basisversie van CompetentNL voor het einde van 2021 gereed te hebben. Deze gaan we nu binnen UWV testen en laten beoordelen door andere partijen. Met het oog op de crisisdienstverlening hebben de ministeries van SZW en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) aan UWV en SBB gevraagd om in 2021 al voor de urgentste kans- en krimpsectoren informatie op skillsniveau te verstrekken aan de regionale mobiliteitsteams en landelijke arbeidsmarktpartijen. Eind augustus 2021 hebben we een dashboard Skills en beroepen met de eerste skillsinzichten live gezet. Hiermee kunnen professionals selecties maken om uit te vinden welke taken en soft skills bij bepaalde beroepen horen. Zo kunnen ze werkzoekenden die willen overstappen naar een ander beroep helpen bij het vinden van de juiste baan. Eind 2021 bevatte het dashboard 91 beroepen. De regionale mobiliteitsteams en andere professionals maken er actief gebruik van. Het dashboard wordt al meer dan 3.000 keer per maand geraadpleegd.
Verbeteren uitwisseling matchingsgegevens
Werkgevers krijgen een completer beeld van alle passende kandidaten bij hun vacatures en de kansen van werkzoekenden worden groter als hun profielen vindbaar zijn bij meer arbeidsmarktpartijen. In het programma Verbeteren uitwisseling matchingsgegevens (VUM) hebben we, samen met publieke en private arbeidsmarktpartners zoals gemeenten en uitzendorganisaties, een uniforme gegevensset voor profielen van werkzoekenden en vacatures vastgesteld. Hierdoor kunnen alle betrokken arbeidsmarktpartners op eenduidige wijze profielen en vacatures uitwisselen. Om de kans op fouten of misbruik bij de gegevensuitwisseling te verlagen, werken we ook aan standaardisering van de uitwisseling van gegevens. Hiervoor is een gegevensknooppunt ontwikkeld waarop VUM‑deelnemers zullen aansluiten. In het eerste kwartaal van 2022 worden de eerste gezamenlijke ketentesten uitgevoerd met de aan te sluiten arbeidsmarktpartijen.
Arbeidsmarktinformatie biedt inzicht
Om werkzoekenden, onze adviseurs werk en andere professionals zo goed mogelijk inzicht te bieden in kansen en knelpunten, hebben we ook in 2021 de kansrijke en minst kansrijke beroepen in kaart gebracht. Voor een deel van de minst kansrijke beroepen hebben we een overzicht gemaakt welke alternatieve (wel kansrijke) beroepen een goede overstap kunnen bieden voor werkzoekenden. Voor werkgevers die moeilijk aan personeel kunnen komen, hebben we 27 oplossingen voor personeelstekorten op een rijtje gezet. Via dashboards bieden we professionals sinds 2020 snel inzicht in allerlei ontwikkelingen op de arbeidsmarkt.
Scholing
Door om- en bijscholing te bieden aan werkzoekenden, bijvoorbeeld met behulp van scholingsbudgetten en het STAP‑budget (vanaf 1 maart 2022), kunnen we hen beter matchen bij werkgevers die hun vacatures maar moeilijk vervuld krijgen. We sluiten met werkgevers landelijke en regionale arrangementen om werkenden en werkzoekenden via scholing geschikt te maken voor (toekomstige) vacatures. Zo werken we samen in het Techniekpact om te anticiperen op de arbeidsmarktontwikkelingen in het kader van de klimaattransitie en de energietransitie. Verder investeert UWV in alle regio’s in Leerwerkloketten. De Leerwerkloketten zijn een samenwerkingsverband tussen UWV, gemeenten en het onderwijs. Het Leerwerkloket helpt en adviseert werkenden, werkzoekenden, scholieren en werkgevers op het gebied van leren en werken vanuit de visie Leven Lang Ontwikkelen.
Voor werkzoekenden met een arbeidsongeschiktheidsuitkering betalen we de scholingen vanuit het re‑integratiebudget AG. Vanuit het Scholingsbudget WW kunnen we de noodzakelijke scholingen financieren voor WW‑gerechtigden met een hoge blijfkans in de WW. We hebben in 2021 relatief veel aanvragen toegekend: 5.851 tegenover 4.352 in 2020. De meeste aanvragen werden gedaan voor beroepen in transport en logistiek (1.364), ICT‑beroepen (960) en pedagogische beroepen (724). Verder waren er ook relatief veel aanvragen voor scholing richting zorgberoepen (627) en technische en bouwberoepen (698). Dit zijn allemaal kansrijke beroepen.