Inkomenszekerheid bieden

UWV verzorgt de uitvoering van de werknemersverzekeringen. Voor een aantal belangrijke wetten hebben we met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) afspraken over de termijn waarbinnen we de (eerste) betaling moeten doen. Half april sloot het loket voor de laatste aanvraagperiode voor een voorschot van de tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW). De komende jaren zijn we bezig met de definitieve vaststelling van de NOW-subsidies.

Uitkeringsvolumes

In de eerste acht maanden van 2022 kenden we 600.400 nieuwe uitkeringen toe, 3% minder dan in de eerste acht maanden van 2021.

Tabel Nieuwe uitkeringen

• *Gecorrigeerd cijfer in verband met verbeterde rekenmethode.

We beëindigden 665.800 uitkeringen, 8% minder dan in de eerste acht maanden van 2021.

Tabel Beëindigde uitkeringen

• *Gecorrigeerd cijfer in verband met verbeterde rekenmethode.
• **Gecorrigeerd cijfer, afwijzingen worden niet meer meegeteld.

Eind augustus 2022 ontvingen ruim 1,1 miljoen mensen gedurende kortere of langere tijd een uitkering van ons. We keerden in de eerste acht maanden van 2022 een bedrag van in totaal € 13,6 miljard uit.

Tabel Lopende uitkeringen

• *Gecorrigeerd cijfer in verband met verbeterde rekenmethode.

WW

We handelden in de eerste acht maanden van 2022 26% minder WW‑aanvragen af dan in de eerste acht maanden van 2021 (198.100 tegenover 268.800). Daarvan wezen we er 25% (49.400) af tegenover 23% (62.600) in de eerste acht maanden van 2021. Bijna 5.000 mensen kregen (tijdelijk) geen WW‑uitkering omdat ze een maatregel kregen opgelegd, vrijwel altijd omdat ze verwijtbaar werkloos waren. Doordat het aantal toekenningen fors lager was dan in de eerste acht maanden van 2021 en ook lager dan het aantal beëindigde uitkeringen, is het aantal lopende WW‑uitkeringen eind augustus 2022 21% lager dan eind 2021. Hiermee ligt het aantal WW‑uitkeringen op een historisch laag niveau. De krappe arbeidsmarkt heeft ongetwijfeld aan deze ontwikkelingen bijgedragen.

Ziektewet

Er waren in de eerste acht maanden van 2022 gemiddeld minder lopende Ziektewet‑uitkeringen dan in de eerste acht maanden van 2021. Er waren enerzijds meer zieke werknemers met een no‑riskpolis. Anderzijds daalde het aantal zieke eindedienstverbanders en het aantal zieke werklozen. Het aantal toekenningen was aanzienlijk hoger dan in de eerste acht maanden van 2021. Vooral het aantal toekenningen aan zieke uitzendkrachten en aan werknemers met een no‑riskpolis steeg.

WIA en WAO

We handelden 42.000 WIA-aanvragen af, 6% minder dan in de eerste acht maanden van 2021 (44.600). Van de aanvragen hebben we er bijna 14.200 (34%) afgewezen; in de eerste acht maanden van 2021 waren het er ruim 14.300 (32%). Meestal ging het om mensen die minder dan 35% arbeidsongeschikt werden bevonden of wel geschikt bleken voor het eigen werk. Het aantal nieuwe uitkeringen was vrijwel gelijk aan dat in de eerste acht maanden van 2021. Dit ondanks dat er meer voorschotten voor WGA‑uitkeringen zijn toegekend omdat de sociaal‑medische beoordeling niet binnen de geldende termijn kon worden afgerond (zie verder hieronder onder het kopje Tijdigheid). Deze voorschotten worden meegeteld als nieuwe uitkeringen. Bij de definitieve beoordeling wordt gemiddeld circa 25% van de aanvragen alsnog afgewezen, de WGA‑uitkering telt dan weer mee als beëindigd. Aanvragen voor een WIA‑claimbeoordeling worden relatief vaker ingediend door mensen die onder het vangnet van de Ziektewet vallen omdat ze geen werkgever meer hebben, bijvoorbeeld omdat ze werkloos waren toen ze ziek werden of omdat hun tijdelijke contract afliep tijdens hun ziekte. Daarnaast zien we de invloed van corona. Mensen vragen een WIA‑uitkering aan omdat diagnosetrajecten, behandelingen en operaties door de coronamaatregelen zijn uitgesteld, waardoor terugkeer naar werk minder snel of zelfs niet mogelijk is. Er zijn ook meer mensen langdurig ziek omdat ze naast of volgend op een eerdere aandoening ook (ernstige) coronaklachten kregen. En sinds maart 2021 vragen ook mensen een WIA‑claimbeoordeling aan vanwege langdurige covid (long covid). Er zijn in de eerste acht maanden van 2022 in totaal 1.571 WIA‑claimbeoordelingen uitgevoerd waarbij corona als hoofd- of nevendiagnose een rol speelde. In 993 gevallen was corona de hoofddiagnose en in 381 gevallen zelfs de enige diagnose. In totaal werd in 82% van de WIA‑claimbeoordelingen waarbij corona een rol speelde, de uitkering toegekend. Het aantal lopende WIA‑uitkeringen steeg in de eerste acht maanden van 2022 verder met 17.400 (5%) ten opzichte van eind december 2021. Andersom neemt het aantal lopende uitkeringen voor de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO), de voorloper van de WIA, af, zij het in mindere mate. Eind augustus 2022 was het aantal WAO‑uitkeringen 8.400 (4,5%) lager dan eind 2021.

Wajong

De Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (Wajong_2015, ingegaan op 1 januari 2015) is alleen nog toegankelijk voor jonggehandicapten die duurzaam geen arbeidsvermogen hebben. De instroom in de Wajong_2015 is iets gestegen. Dat komt vooral doordat jonggehandicapten die een studie volgen sinds september 2020 wel recht hebben op een Wajong‑uitkering. We handelden 6.100 aanvragen af voor een Wajong_2015‑uitkering, iets meer dan in de eerste acht maanden van 2021 (6.000). Hiervan werden er 3.200 (53%) afgewezen, omdat de aanvrager niet duurzaam volledig arbeidsongeschikt werd bevonden (in de eerste acht maanden van 2021: 3.100, 52%). Het totale aantal Wajong‑uitkeringen is iets gestegen ten opzichte van de eerste acht maanden van 2021 doordat het aantal nieuwe uitkeringen hoger was dan het aantal beëindigde uitkeringen.

Tijdigheid

Een van onze kerntaken is dat we de juiste uitkering op tijd betalen. WIA‑claimbeoordelingen moeten binnen acht weken na ontvangst van de aanvraag zijn afgerond. De tijdigheid van de claimbeoordelingen staat onder druk: deze daalde van 85% in de eerste acht maanden van 2021 naar 84% nu (de norm is 85%). Ook al ontvingen we in de eerste acht maanden van dit jaar minder WIA‑aanvragen dan een jaar eerder, de afgenomen inzetbare verzekeringsartsencapaciteit (zie ook deel 1 van dit achtmaandenverslag, paragraaf Sociaal-medische dienstverlening) is, in combinatie met de ontstane achterstanden, onvoldoende om deze aanvragen op tijd af te handelen.

Er zijn ook minder Wajong-claimbeoordelingen binnen de geldende termijn afgerond (70%, de norm is 80%). Hierdoor is ook de tijdigheid voor de eerste betaling van Wajong‑uitkeringen afgenomen. Een Wajong‑beoordeling vereist specifieke kennis van de beoordelaars en wordt daarom door een beperkt aantal professionals uitgevoerd. Als gevolg van prioritering werd op sommige kantoren een beroep gedaan op deze beperkte groep om capaciteit vrij te maken voor de WIA‑claimbeoordelingen. Sinds begin dit jaar moeten de kantoren deze capaciteit weer volledig inzetten voor de Wajong‑claimbeoordelingen. We zien echter dat de tijdigheid van de beschikking en daardoor ook van de betaling niet toeneemt. Deze tijdigheid heeft nadrukkelijk onze aandacht.

NOW

De tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW) was een van de omvangrijkste steunmaatregelen van het kabinet om de economische effecten van de coronacrisis tegen te gaan. Met effect: dankzij de NOW‑subsidie konden werkgevers ondanks omzetverlies hun werknemers doorbetalen en hoefden ze deze niet te ontslaan. Het beroep op de WW is hierdoor ook beperkt gebleven. Het loket voor de voorlopig laatste, de achtste aanvraagperiode voor de NOW (de NOW 6, voor de maanden januari tot en met maart 2022) sloot op 13 april. De Algemene Rekenkamer heeft UWV en het ministerie van SZW in mei gecomplimenteerd voor de wijze waarop de NOW is uitgevoerd en hoe de controle erop is ingericht.

Tabel NOW-voorschotaanvragen*

• *De cijfers in deze tabel geven de stand per eind september 2022 weer.

Voor de derde tot en met de zesde aanvraagperiode (de NOW 3.1, 3.2, 3.3 en 4) kunnen werkgevers nog tot en met 23 februari 2023 een definitieve berekening van de NOW‑subsidie aanvragen. Sinds 1 juni kan dat ook voor de zevende aanvraagperiode (de NOW 5) en vanaf 3 oktober voor de achtste aanvraagperiode (de NOW 6).

Tabel NOW-vaststellingen*

• *De cijfers in deze tabel geven de stand per eind september 2022 weer.