UWV werkt met de Belastingdienst en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) samen in de loonaangifteketen. Deze heeft tot doel de administratieve lasten voor inhoudingsplichtigen te verlichten en de uitvoeringskosten van gegevensafnemers te verminderen. Eind april 2022 stonden in de polisadministratie 20,8 miljoen inkomstenverhoudingen geregistreerd van bijna 13,7 miljoen mensen.
Signalering mogelijke misbruikrisico’s
Eind december 2019 is de rapportage van de Commissie Loonaangifteketen aan de Tweede Kamer verzonden. Naar aanleiding van de conclusies van de commissie zijn de samenwerkende partners in de loonaangifteketen – deels afzonderlijk, deels in gezamenlijkheid – gestart met activiteiten die zich richten op het realiseren van een evenwichtige balans tussen dienstverlening, efficiëntie en fraudebestrijding. UWV en het Analyseteam Gegevenskwaliteit Loonaangifteketen (AGL) van de Belastingdienst hebben een gezamenlijke werkgroep ingericht om situaties te onderzoeken die potentieel een risico van misbruik en oneigenlijk gebruik van polisgegevens in zich dragen. Op verzoek van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft ook het Afnemersoverleg Loonaangifteketen (AOL) hiervoor een eigen werkgroep ingericht. Beide werkgroepen hebben samenwerkingsafspraken gemaakt.
De gezamenlijke werkgroep heeft in de eerste vier maanden van 2022 zijn vier onderzoeken afgerond.
-
Er is onderzoek gedaan naar de situatie waarin er in de periode vlak voor een faillissement sprake is van opvallende stijgingen in de loonsom en/of het aantal inkomstenverhoudingen, waardoor ten onrechte een recht op een (hogere) WW‑uitkering gecreëerd kan worden. Deze situaties blijken zich voor te doen. UWV onderzoekt nu of de al bestaande handmatige controles versterkt kunnen worden met geprogrammeerde data‑analyse waarmee de uitkeringsdeskundigen geattendeerd worden op deze stijgingen en effectiever eventueel nader onderzoek kunnen instellen.
-
Ook is onderzoek gedaan naar de situatie dat de status van een directeur‑grootaandeelhouder (onverzekerd) verandert in die van werknemer (verzekerd), om recht op een uitkering te creëren. Dergelijke wijzigingen doen zich in de praktijk in zeer beperkte mate voor. Aanvullende controlemaatregelen worden daarom niet nodig geacht. Om wel de vinger aan de pols te houden wordt deze meting jaarlijks herhaald.
-
Verder is onderzoek gedaan naar de situatie waarin een curator (al dan niet met terugwerkende kracht) loon uitbetaalt over een tijdvak waarin ook UWV uitbetaalt. Deze situatie lijkt voor te komen, maar met de in de polisadministratie beschikbare gegevens kan niet worden aangetoond of er daadwerkelijk sprake is van dubbele uitbetaling over dezelfde periode. Hiervoor is nader onderzoek door de Belastingdienst nodig. Overleg hierover is gaande.
-
Tot slot is onderzocht of uitzendbureaus (in de rol van werkgever) zich onttrekken aan de verplichting tot loondoorbetaling bij ziekte als een werknemer meer dan 78 weken in dienst is en of zij de juiste socialeverzekeringspremie afdragen. Uit data‑analyse blijkt dat deze situatie zich geregeld voordoet. Er wordt nu nagegaan of een signaal gegenereerd kan worden op basis waarvan UWV en Belastingdienst nader onderzoek kunnen instellen.
Daarnaast zijn er vier nieuwe onderzoeken opgepakt. Deze richten zich op twee risico’s bij tegemoetkomingen in het kader van de Wet tegemoetkomingen loondomein (Wtl), omzettingen van een vast naar een variabel contract en correcties met terugwerkende kracht.