Arbeidsbemiddeling en re-integratie voor mensen met een arbeidsbeperking

We willen eraan bijdragen dat zo veel mogelijk mensen met een beperking met betaalde arbeid aan de samenleving kunnen deelnemen. Onze re‑integratiedienstverlening start met een oriëntatiegesprek. Daarbij bespreken we hoe de uitkeringsgerechtigde zijn mogelijkheden het beste kan benutten en wat er nodig is om (nieuw) werk te vinden. We houden de uitkeringsgerechtigde vervolgens in beeld via coachingsgesprekken. In de eerste vier maanden van 2022 voerden we met WIA/WGA‑uitkeringsgerechtigden 5.701 werkoriëntatiegesprekken en 48.061 coachingsgesprekken (in de eerste vier maanden van 2021 respectievelijk 4.443 en 48.896). Met Wajong‑gerechtigden voerden we 46.098 coachingsgesprekken (eerste vier maanden van 2021: 50.927). Op basis van de inzichten die we bij deze gesprekken opdoen, kunnen we gericht bepalen wat de meest passende vervolgstap is. Dit kunnen begeleidende en activerende gesprekken vanuit UWV zijn of inkoop van re‑integratiedienstverlening.

WIA/WGA-dienstverlening nog niet sluitend

Onze Accountantsdienst heeft in 2021 een (vervolg)onderzoek uitgevoerd naar het dienstverleningsproces WIA/WGA. Hierbij is met data‑ en dossieronderzoek nagegaan of er UWV‑breed sprake is van sluitende dienstverlening – dat wil zeggen dat we mensen met een WIA/WGA‑uitkering in beeld hebben en dat ze de juiste dienstverlening op het juiste moment ontvangen. De conclusie is dat sluitende dienstverlening nog niet volledig is, maar het is wel in zicht. De oorzaak hiervan is onderzocht door de betrokken bedrijfsonderdelen. Nader onderzoek laat zien dat de oorzaak met name ligt in het ontbreken van een automatische koppeling tussen de primaire systemen van deze bedrijfsonderdelen. De cliëntinformatie wordt handmatig uitgewisseld en is daarmee foutgevoelig waar het de registratie van de juiste status van de dienstverlening betreft. De complexiteit van wetgeving en overdracht van individuele cliëntsituaties maakt eenduidige registratie nagenoeg onmogelijk. In totaal worden jaarlijks binnen UWV bijna 20.000 WIA/WGA‑cliënten overgedragen. De oplossing ligt in een passende systeemondersteuning van de gehele interne keten. Deze kan niet op korte termijn worden gerealiseerd vanwege de hoge eisen (en investeringen) die de ICT‑component vraagt.

Een eerste analyse laat zien dat bij circa 5% van de dossiers over de periode 2016–2021 de status van de cliënt niet expliciet is. Een beknopte dossierstudie wijst uit dat dit verschillende oorzaken kan hebben. Zo kan het zijn dat de cliënt de pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt, op grond van medische redenen als volledig arbeidsongeschikt wordt beschouwd (WGA 80-100 medisch), inmiddels aan het werk is of een gegrond bezwaar heeft ingediend. Verder kan er sprake zijn van samenloop van meerdere uitkeringen of het kan gaan om een werknemer van een eigenrisicodrager, waar UWV verder geen zicht op heeft. De komende maanden doen we individueel onderzoek naar deze dossiers om de juiste cliëntstatus te achterhalen. Over de uitkomsten hiervan verwachten we te kunnen rapporteren in het viermaandenverslag van 2023.

Uitstroom naar werk vanuit een arbeidsongeschiktheidsuitkering

De arbeidsmarkt was ook in de eerste vier maanden van 2022 als gevolg van de coronacrisis minder toegankelijk voor werkzoekenden met een arbeidsbeperking. Hoewel de vraag naar arbeid is toegenomen, heeft dat voor Wajongers relatief weinig banen opgeleverd. Uiteindelijk zijn we erin geslaagd om in de eerste vier maanden van 2022 meer Wajongers aan werk te helpen dan in de eerste vier maanden van 2021: 2.573 tegenover 2.028. Het aantal plaatsingen van Wajongers dat werd gerealiseerd via ingekochte re‑integratietrajecten was daarbij 18% hoger dan in de eerste vier maanden van 2021 (268 versus 227). Door verlenging en/of uitbreiding van bestaande tijdelijke arbeidscontracten zorgen we ervoor dat Wajongers ook aan het werk blijven. We realiseerden 2.847 contractverlengingen voor Wajongers; nagenoeg evenveel als in de eerste vier maanden van 2021.

Voor werkgevers zijn er relatief weinig (financiële) prikkels om mensen met een WIA/WGA‑uitkering in dienst te nemen. In de eerste vier maanden van 2022 vonden 1.305 mensen met een WIA/WGA‑uitkering werk, 46% meer dan in de eerste vier maanden van 2021 (896). Het aantal plaatsingen dat we realiseerden via ingekochte re‑integratietrajecten was 19% hoger dan in de eerste vier maanden van 2021.

Tabel Uitstroom naar werk van mensen met een arbeidsbeperking

• *De aantallen worden op verschillende manieren berekend. Bij de Wajong tellen we alleen de mensen die een arbeidsovereenkomst van minimaal zes maanden voor minimaal twaalf uur per week hebben aanvaard. Bij de WIA, WAO en WAZ tellen we de mensen van wie de re‑integratiedienstverlening is beëindigd omdat ze voor hun resterende verdiencapaciteit werk hebben aanvaard. Voor de Ziektewet tellen we uitsluitend de mensen die na een re‑integratietraject aan het werk zijn gegaan.

In de eerste vier maanden van 2022 hebben ook nog 2.429 mensen met een WIA/WGA‑uitkering gedeeltelijk het werk hervat (eerste vier maanden van 2021: 1.618).

Effectiviteit dienstverlening

In 2019 zijn wij gestart met onderzoek naar de effectiviteit van onze re‑integratiedienstverlening voor de WGA‑doelgroep. Hierbij worden de effecten onderzocht bij WGA‑gerechtigden die reguliere dienstverlening, extra dienstverlening of dienstverlening op verzoek krijgen. We willen hiermee ook de behoefte aan persoonlijke ondersteuning vaststellen en welke diensten aan activering bijdragen. De uitkomsten zullen we benutten om onze dienstverlening meer op maat aan te bieden, passend bij de omstandigheden van de uitkeringsgerechtigde. Het is een groot onderzoek onder alle ruim 18.000 WGA‑gerechtigden die zijn ingestroomd in de periode van oktober 2019 tot en met april 2021. Zij worden gedurende drie jaar gevolgd, wat betekent dat het onderzoek in het voorjaar van 2024 wordt afgerond. Binnenkort verschijnen een tussenrapportage van deze effectmeting en een tussentijdse evaluatie met de stand van zaken in de doorontwikkeling van onze WGA‑dienstverlening. We onderzoeken ook de effectiviteit van onze re‑integratiedienstverlening voor Wajongers. Binnenkort verschijnen hierover twee tussenrapportages. De eindrapportage verwachten we begin 2023.