De risico’s in de WW, de Ziektewet, de WIA, de WAO en de Toeslagenwet zijn de afgelopen jaren geïdentificeerd. We zijn in 2021 gestart met het voorbereiden van maatregelen waarmee we de misbruikrisico’s kunnen beheersen. Deze voorbereidingen verlopen voorspoedig; we hebben de set van maatregelen voor de WW vastgesteld en voor de Ziektewet en de WIA de risico’s gerangschikt. We werken nu aan de beheersmaatregelen. Wij verwachten dat het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) de besluitvorming over het pakket van beheersmaatregelen voor deze wetten en eventuele extra financiering zal afronden in het tweede tertaal van dit jaar. In het derde tertaal volgen dan de Toeslagenwet en de WAO.
Gebruik van risicoscans
Risicoscans worden een steeds belangrijker onderdeel van onze toezichts- en handhavingsstrategie. We zijn ons ervan bewust dat het werken met risicoscans maatschappelijk gezien vragen kan oproepen. We zijn er tegelijkertijd van overtuigd dat risicoscans een goed en effectief middel zijn, mits ingezet met voldoende waarborgen om bijvoorbeeld vooringenomenheid of discriminatie te voorkomen. Daar toetsen we actief op en we communiceren intern en extern proactief over de inzet van risicoscans. Risicoscans leiden overigens nooit tot een automatisch besluit. Onze medewerkers zullen de signalen altijd verder onderzoeken voordat zij een beslissing nemen. We verwachten dat de implementatie van de door ons ontwikkelde risicoscans voor Verblijf buitenland, Verwijtbare werkloosheid en Sollicitaties een belangrijke bijdrage zal leveren aan het verminderen van de risico’s op oneigenlijk gebruik of misbruik op die gebieden. De risicoscan Verblijf buitenland wordt inmiddels gebruikt. De risicoscan Verwijtbare werkloosheid is verder ontwikkeld; uit validatie blijkt dat de voorspellingskracht verder is toegenomen. Deze scan zal naar verwachting in het derde kwartaal van 2022 in productie worden genomen. De voorbereidingen voor de landelijke implementatie van de Sollicitatiescan zijn gestart. Om verantwoord gebruik en transparantie gedurende de gehele levenscyclus van risicoscans te waarborgen hebben we een raamwerk ontwikkeld, het Model risicomanagement (MRM). Als eerste hebben we ervoor gezorgd dat de risicoscan Verblijf buitenland voldoet aan het MRM. We vinden het belangrijk om op verantwoorde wijze om te gaan met data en algoritmes. Voor meer informatie hierover zie paragraaf ICT en informatiebeveiliging en privacy, onder het kopje Meer datagedreven werken.
Fraude Signalering Voorziening
Eind maart 2022 hebben 2.837 UWV‑cliënten een brief van de Belastingdienst gekregen met de mededeling dat zij opgenomen zijn geweest in de Fraude Signalering Voorziening (FSV). De FSV werd tot eind februari 2020 door de Belastingdienst gebruikt als systeem voor het signaleren van risicosignalen. Deze cliënten waren in de FSV opgenomen naar aanleiding van een informatieverzoek van UWV aan de Belastingdienst. Wij doen dit soort verzoeken wanneer we fiscale gegevens nodig hebben om te controleren of mensen nog recht op een uitkering hebben of om recht, hoogte en duur van uitkeringen voor zelfstandigen te kunnen vaststellen. Verder vragen we bij de Belastingdienst informatie over schulden op wanneer we een onterecht uitbetaalde uitkering willen terugvorderen. We waren er niet van op de hoogte dat personen over wie we een informatieverzoek indienen in de FSV konden terechtkomen. De Belastingdienst onderzoekt nog of de opname in de FSV onterechte gevolgen heeft gehad voor onze cliënten. De Auditdienst Rijk (ADR) doet in opdracht van het ministerie onderzoek naar deze zaak. Dit onderzoek loopt nog. Tot nu toe hebben 100 cliënten telefonisch contact met ons opgenomen voor een toelichting waarom we over hen een informatieverzoek aan de Belastingdienst hebben gedaan. We hebben ook 85 spontane signalen van de Belastingdienst ontvangen die naar nu blijkt afkomstig waren uit de FSV. Naar aanleiding van 8 van deze signalen hebben we een onderzoek ingesteld; in 1 geval hebben we een officiële waarschuwing opgelegd.